طرح جمهوری خواه فدرالی
فرایند تفكر سیاسی در افغانستان وقتی در لحظه حساس اش داخل شد که «اصل سیاسی» به عنوان عنصر تعیین کننده درک شد و دلیل برای تحصيل ودانش آموزی هدف مند و با محصول شرایط مشخص و عینی اجتماعی بود
.در این مقطع معرفتی مهم طاهر بدخشی که در آن زمان دانش آموز دانشگاه کابل بود گام به صحنه ای بحث های هوشمندانه, روشن فکرانه ای شهر کابل می گذارد
: او در یاد داشت های خود در ماه جوزا سال ۱۳۳۷ می نویسد
البته موقت مدينه فاظله من … به تعبییر سیاست امروزی «جمهوری فدرالی» به وجود خواهد آمد که در آن حق ملیت, زبان, حیات سیاسی هر کس, هر قوم, هر مذهب داده می شود, پس آیا این مدینه فاظله من مقدمه خواهد داشت؟